Osmanlı Hat Levha, 1895 “Ah, Teslimiyet!”

*

Çevirmen: Emir. A. Inanç

Fütüvvet [1] insanın asli tabiatına (fıtratına) ait nurun tecelli etmesi ve bu tabiatın bedensel teşekkülün zulmetine hakim olmasından meydana gelir. Tüm erdemler nefste tecelli eder ve tüm çirkin nitelikler nefsten kaybolur.

İnsanın asli tabiatı nefsinin vasıf ve güdülerinin yıkım ve arazlarından kurtulur. Doğuştan onu sarmalayan örtüden ve cismani bağımlılıklarından özgürleşir. O zaman saf ve nurani hale gelir. İstidadını elde eder ve kemaline iştiyak duyar. Kökten gelen ve alçak gayelerden geri durur. Çirkin niteliklere, kusurlu hal ve davranışlara yüz çevirmeyi kendine farz görür. Kendini dünyevi çer çöp kılıfının kemerinden ve öfke ve iştah melekelerinin kıyafetinden uzaklaştırır. Gayesini yüksek tutarak fani işlerden öteye geçer ve yüzünü yüksek ve yüce şeylere döner. Kendi tabiatında erdemleri ve kemalatı tecelli ettirmeye şevkle iştahlı ve hararetle bağlı hale gelir. Bu hale ‘adam olma’ denir (ç.n: Murata, İbn Arabi’ye dayanarak, ‘adamlığın’ cinsiyete özgü olmadığını not etmeyi ihmal etmemiştir).

İnsanoğlu bu işlerde nefsinin cebri kırılana, kuvveti ve şerri alt edilene ve itaat ve istikrar zatında bütünüyle oturuna kadar sebat eder. Zatı saflıkta, ışımada, nuranilikte ve letafette kararlılık gösterir. O zaman her çeşit ahlaki bütünlük (iffet) ve cesaret ona kökten yerleşir. Her türlü hikmet ve adalet ondan bilfiil tecelli eder. Buna ‘Fütüvvet’ denir.

Öyleyse adam olma asli tabiatın selametini ve saflığını elde etmek, fütüvvet de bu tabiatın nuraniliği ve ışımasıdır. Nasıl adam olma fütüvvetin temeli ve ilkesiyse fütüvvet de Allah’ın dostu olmanın,veliliğin, temeli ve ilkesidir. Adam olmayan bir zatın fütüvveti elde etmesi imkansızdır. Fütüvveti olmayan bir zatın Allah’ın dostu (walaya) olması imkansızdır. Adam olma kulun Rabbine asli tabiatının erdemiyle bağlı olduğunun nişanesidir. Hz. Ali bu sebeple “Adam olmanın vasıflarını taşıyanların gaflarını görmezden geliniz; zira onların hiçbir gafı yoktur ki Allah onların elini tutmadan gerçekleşsin”. O kayıp düşerken bile Allah onu elinden tutar. Adam olmanın esası ahlaki bütünlüktür. Ahlaki bütünlük tam olduğunda adam olunmuştur.

*

Not: [1] Fütüvvet Arapça gençlik, delikanlılık demektir.

***