Görsel: ‘Olimpuslu Tanrılar’, sanatçı Giulio Romano.

Çeviri: Nalan Özkan Lecerf

64. Bir bütün olarak temel Akıl, her şeyi birlikte ve güncel olan gerçekliğin gerçek anlayışını içerir. Filozofun zekası ise esas olmayıp Aklın aydınlığı, Aklın bir imgesi gibi olduğundan, belirli bir düzeyde düşünür ve gerçeği sadece ara sıra kavrar.

65. İnsanların arasında bilmenin ya da bilmemenin beş koşulu vardır: Çifte cehalet, basit cehalet, arzu (bilmek), araştırma ve keşif.

66. Bilgili insan, öğrenene keşif yöntemlerini gösterir, böylece Rehberi Hermes’i taklit eder.

67. (Kratylos diyaloğunda) Sokrates akla, Hermogenes Maddeyi arzulayan mantıksız görüşe ve Callias fiziksel ve maddesel hayal gücüne benzer. Bu yüzden sofistler onu bir köle gibi aldatır (örn. Callias). Ancak fikir ile hayal gücü benzer yetiler olup komşu gibidirler.

*

133. İçimizdeki akıl Dionysius’lu olup Dionysius’un bir suretidir. Bu nedenle ona karşı gelen ve bölünmemiş doğasını Titanlar gibi parçalanmış bir sahtekarlıkla dağıtan biri kesinlikle günah işlemiş olur. Buradaki günah Aklın diğer şeylerden daha çok Tanrı’ya benzediği ölçüde Tanrı’nın dış imgelerini ihlal edenlerden bile fazladır.

134. Tanrıların evrensel türlerini, özel olanlardan daha iyi bilebiliriz. Özlerinin evrensel nitelikleri, her şeyi kapsayan bu nitelikleri sayesinde önder ve yönetici tanrıları bağımsız olanlardan daha net kavrarız. Yüce Zeus’un tüm canlıların yaşamını bir orkestra şefi gibi yönettiğini ve bir demürj olduğunu, göksel varlıklara bir yaşam sunduğundan daha kolay öğreniriz. Evrensel Demürj’ün bir olduğu herkes için aşikar olup ancak daha özel demürjün üç olduğunu anlamak zordur. 

135. Kendisini ve diğer tüm ilahi türleri bir arada tanıdığı, hepsinden pay aldığı ve kendi özüyle ayırt edildiği ölçüde, tanrıların her biri, anlaşılmaz ve bizim için tarif edilemez olan ilahi isimlere geçim sağlar, çünkü tüm entelektüel ve ilahi varlıklar ruhsal olarak içimizde vardır. Fakat akıllar ruhta akla karşılık gelen bir biçimde değil de, bir imge gibi ve itaatkar bir tavırla bulunuyorsa, bu sadece tanrıları düşünen ruh için oldukça baş döndürücü olacaktır. Bu ruh ancak imgeleme düzeyinde, öz ve Tanrı’nın terminolojisi hakkındaki sezgilerini eğlendirebilir. 

136. Tıpkı enkozmik ışığı kendinden yönlendiren kişiye Helios denildiği gibi, gerçeği kendisinden yönlendirene de Apollon denir.