Johann Wolfgang von Goethe – Prometheus

‘Prometheus Brings Fire to Mankind’, (c. 1817) by Heinrich Füger.

*

Çeviri: Sabahattin Eyüboğlu

karart göklerini Zeus,
duman duman bulutlarla;
diken başlarını yolan çocuk gibi de
oyna meşelerin, dağların doruklarıyla.
ama benim dünyama dokunamazsın,
ne senin yapmadığın kulübeme
ne de ateşini kıskandığın ocağıma.

şu evrende siz tanrılardan
daha zavallısı var mı bilmem:
kurban vergileri
dua üfürükleriyle beslenir
haşmetli varlığınız zar zor.
size umut bağlayan budalalar,
çocuklar, dilenciler olmasa
yok olur giderdiniz çoktan.

ben de bir çocukken
ne yapacağımı bilmez olunca
çevirirdim güneşe doğru
görmediğini gören gözlerimi;
yakarışımı dinleyecek
bir kulak varmış gibi yukarda;
varmış gibi derdimle dertlenecek
benimkine benzer bir yürek yukarda.

azgın devlere karşı kim yardım etti bana?
kim kurtardı beni ölümden,
kim kurtardı kölelikten?
şu benim yüreğim değil mi,
kutsal bir ateşle yanan yüreğim,
her işi başarmış olan?
o değil mi coşup taşarak,
yukarda uyuyanı aldatarak
başımı beladan kurtaran?

benim seni kutlamam mı gerek? niçin?
hiç derdine derman oldun mu sen
derdine derman bulamayanın?
gözyaşını sildin mi hiç
başı darda olanların?
kim adam etti beni?
güçlüler güçlüsü zaman
ve önü sonu gelmeyen kader, değil mi?
onlar değil mi
senin de benim de efendilerimiz..?

sen yoksa beni
yaşamaktan bıkar mı sandın?
kaçak çöllere giderim mi sandın
açmıyor diye
bütün düş tomurcukları?
bak işte, yerli yerimdeyim;
insanlar yetiştiriyorum bana benzer;
bütün bir kuşak benim gibi,
acılara katlanacak, ağlayacak,
gülecek, sevinecek,
ve aldırış etmeyecek sana
benim gibi!

*

Almanca Orijinal

Bedecke deinen Himmel, Zeus,
Mit Wolkendunst,
Und übe, dem Knaben gleich,
Der Disteln köpft,
An Eichen dich und Bergeshöhn;
Musst mir meine Erde
Doch lassen stehn
Und meine Hütte, die du nicht gebaut,
Und meinen Herd,
Um dessen Glut
Du mich beneidest.

Ich kenne nichts Ärmeres
Unter der Sonn’ als euch, Götter!
Ihr nähret kümmerlich
Von Opfersteuern
Und Gebetshauch
Eure Majestät,
Und darbtet, wären
Nicht Kinder und Bettler
Hoffnungsvolle Toren.

Da ich ein Kind war,
Nicht wusste wo aus noch ein,
Kehrt’ ich mein verirrtes Auge
Zur Sonne, als wenn drüber wär’
Ein Ohr, zu hören meine Klage,
Ein Herz, wie mein’s,
Sich des Bedrängten zu erbarmen.

Wer half mir
Wider der Titanen Übermut?
Wer rettete vom Tode mich,
Von Sklaverei?
Hast du nicht alles selbst vollendet,
Heilig glühend Herz?
Und glühtest jung und gut,
Betrogen, Rettungsdank
Dem Schlafenden da droben?

Ich dich ehren? Wofür?
Hast du die Schmerzen gelindert
Je des Beladenen?
Hast du die Tränen gestillet
Je des Geängsteten?
Hat nicht mich zum Manne geschmiedet
Die allmächtige Zeit
Und das ewige Schicksal,
Meine Herrn und deine?

Wähntest du etwa,
Ich sollte das Leben hassen,
In Wüsten fliehen,
Weil nicht alle
Blütenträume reiften?

Hier sitz’ ich, forme Menschen
Nach meinem Bilde,
Ein Geschlecht, das mir gleich sei,
Zu leiden, zu weinen,
Zu genießen und zu freuen sich,
Und dein nicht zu achten,
Wie ich!

*

***