Skip to main content
Bibliyoterapi

Jean-Baptiste-Claude Delisle de Sales – ‘Erdem İlahisi’

Ary Scheffer – De Hemelse en Aardse Liefde (Heavenly and Earthly Love) 1850-

Dordrechts Museum, The Netherlands.

*

Çeviri: Nalan Özkan Lecerf

Fransız Devrimi’nden kurtulan, “Doğa Felsefesi” ile tanınan Jean-Baptiste-Claude Delisle de Sales, rasyonel hipotezi açığa çıkarmaktansa doğrudan bilinç deneyimini müdafaa eden bir savunucuydu.
Yaşam anlayışı, “ruhlara açılan kapı” dediği üç seviye üzerine inşa edilmişti: Duyular birinci, kavrayış ikinci ve erdem ise en yüksek seviyedeydi. Pisagor, Eflatun ve Sokrates gibi ilk filozoflara hürmet ederdi. Homer’i, ‘İlyada’ ve ‘Odysseia’da ustaca sahnelediğini arketiplerin dünyasını çok seviyordu, müteakip hükümetleri rahatsız etmesinden dolayı hapishanede tekrarlayan tecrit sırasında Marc-Aurelius’un eserleriyle teselli bulmuştu. Dünya tarihine olan ilgisi, yaptığı astronomik gözlemler onu kilisenin dünyanın sadece 6.000 yaşında olduğu dogmasını eleştirmeye yönlendirdi. Antik uygarlıklar, özellikle Atlantis onu büyülemişti. Öğrencilerinden daha sonra Fabre d’Olivet olarak anılan Antoine Fabre bulgularını daha da geliştirecektir.

**

Sen, Brütüsün dine etmiş olduğu küfre veya ikiyüzlülüğün zorbalığına rağmen zeka özgürlüğünün yüce niteliği olarak kalan erdem! Yeryüzüne mutluluğu mu getirmek istersin? O zaman onu yöneten ve ona rehberlik edenlere de ilham ver; kral ve filozofların iradesini yönlendir.

*

Kendini peçesiz ve bulutsuz göster; çünkü her zaman hayal güçleri onlara bir oyun oynar, sana garip süslemeler giydirerek sana ait olmayan yönlerine taptırır.

*

Özgürlük olmadan erdemin de olamayacağını zorbaya; yasalara itaat etmenin kendine itaat etmek olduğunu vatandaşa; dindarlığın intihar etmek olmadığını batıl inançlı insana (ç.n.: burada kast edilen genel anlamdaki intihar, örneğin kangren yavaş bir intihardır); doğa yasalarını kitaplardan değil kalbinden öğrenmesi gerektiğini filozofa öğret.

*

Özellikle insanlarda kavrayışın bakış açısını etkileyen üçlü göz bağını yırtıp at; kavrayamayacaklarına daha az hayranlık duysunlar; aklın ilerlemesine itiraz etmeyi bıraksınlar ve belirsiz insanların erdemini ünlülerin şahane kusurlarından daha çok onurlandırsınlar.

*

Sen, erdem! Tüm varlıklar senin yanında bir hiçtir; fikir tarafından yaratılan veya doğa tarafından verilen ürünler sende, sadece sende birleşir. Sen varken yeryüzündeki kötülük yok olur.

*

Aynı başarıyla kavrayışımı ve irademi yönlendirmen dileğiyle; çünkü ruhun tüm güçleri sana tabidir; seni incelediğimde harika bir fikir, seni uyguladığımda sadece iyi bir his olduğunu deneyimliyorum.

*

Ruhumdan hoşnut olduğumda; düzen sevgisi içimde tutku seviyesine yükseldiğinde; doğanın bana yüce bir karakter verdiğini ve işini bitirmeye cüret edeceğimi hissettiğimde yumuşak etkini tanırım.

*

Ve bu öyle bir duyguyla oluru ki bir kelime olmaksızın ve acele etmeksizin beklerim, ta ki ölüm beni yakalayana denk; gökler buradaki kalışımı uzatırsa huzurla katlanırım, belki minnettarlık duyarak; zamanımdan önce ölürsem neyden korkarım? Erdemin kendisi beni doğanın kucağına yatırır.’

*

Orijinal Fransızca

*

*

***

Yazar Jean-Baptiste Claude Delisle de Sales🌿Kaynak ‘Philosophie de la Nature’, Cilt 3, 297 ve 298.sayfa
Jean-Baptiste-Claude Delisle de Sales – ‘Erdem İlahisi’

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site reCAPTCHA ve Google tarafından korunmaktadır Gizlilik Politikası ve Kullanım Şartları uygula.

ReCAPTCHA doğrulama süresi sona erdi. Lütfen sayfayı yeniden yükleyin.

TÜM HAKLAR SAKLIDIR VIA HYGEIA 2022