Engraving by James Basire Sr. (1730–1802)-From Bryant’s ‘Mythology’, 1775.

*

Çeviri: Nalan Özkan Lecerf

‘Baküs’ün alem ve gizemlerinde kendisine takdis edilen ünlü Orfik yumurtayı herkes bilir. Plutarkos’a göre o, içinde her şeyi üreten ve kuşatan Evren’in imgesidir. Macrob, Baküs’ün gizemlerinde inisiye olan ve kutsal yumurtaya hürmetle yaklaşan kişilerle görüşebileceğimizi dile getirmiştir. Onu her şekilde mühürleyen ve yaşam ilkesini içinde barındıran yuvarlak şekli ve küre biçimindeki kılıfı dünyanın sembolik imgesidir. Macrob’un eklemesiyle genel bir görüşe dayanarak da dünya her şeyin evrensel ilkesidir. Baküs’in Yunan gizemlerinde tasvir edilen ve dünyayı temsil eden bu amblem Yunan Baküs’ü örnek alan ve yumurtayı tanrıları Osiris’e adayan Mısırlılar’dan ödünç alınmıştır. Diodorus’un anlatımıyla ışığın tohumu olan Osiris bu ünlü yumurtadan doğmuş olması gerekiyordu.

Yukarı Mısır’da kurulu olan Teb’in sakinleri Demiourgos’un (ç.n. Akl-ı Faal veya Demiurge) dünyanın imgesi olan bu ünlü sembolik yumurtayı püskürttüğünü ve içinden ilk ilke olan sıcaklık ve ışığın, ateş tanrısı Vulcan’ın çıktığını tasvir ediyorlardı. Bu tanrıya burçların ilki olan ve ateş elementini temsil eden Aries’e, yani Koç’a adamışlardı. Eusebius’a göre Mısırlılar Evren’i organize eden tanrıyı siyaha yakın olan bir maviyle, elinde asası olan insan kılığında resmediyorlardı. Söz konusu tanrının ağızından bir yumurta çıkıyordu, bu yumurtadan ise Phta adıyla andıkları, Yunanlıların Vulcan dedikleri başka bir tanrı. Bu tanrıya da kuzuyu adamışlardı.

Aynı yumurta Japonya’da, Mitra gizemlerinde var olan ve Osiris, Apis, Baküs’ün özelliklerini ödünç aldığı ünlü Boğa’nın boynuzları arasında karşımıza çıkıyor. Bonze rahipleri de onu dünyanın amblemi olarak görmüştür, Boğa kabuklardan çıkmasına yardımcı olmuştur. Sembolün izi Tebli Mısır’dan öncesine kadar sürülebiliyor ve amblem sembolik yumurta ve Demiurge tanrısını Boğa’dan ziyade Koç ile birleştiriyor. Üstelik Koç Boğa’dan sonra gelip dünyanın düzeninde ilk konuma oturmuş olup, bununla birlikte kendisini göksel burçların başı olarak ilan etmiştir. Tebli amblemde spiritüel izlere rastlanmakta olup, bu da amblemin Boğa’dan doğan amblemlerden sonra ortaya çıktığının kanıtıdır. Spiritüel insanların metafizik fikir ve görüşleri her zaman maddecilikten sonra geldiği kesindir. İnsanoğlu maddeyle başlayıp ruhanilikte yaşamı sonlandırır.

Yumurta’nın adı ‘Orfik Yumurta’dır, çünkü Yunan gizemlerin yaratıcısı, Mısır’dan Yunanistan’a törenleri ve inisiyasyonları geri getiren Orfeus sembolü Baküs’ün gizemlerine adamış olup Kozmogonisini bu amblemin üzerine kurmuştur. Sonsuza dek yaratılmamış olan muazzam bir maddenin var olduğunu ve bu maddeden her şeyin şekillendirildiğini öğretmiştir; bu madde organize edilmeden önce Kaos olarak adlandırılıyordu. İçinde birbirine karışmış haliyle, şekilsiz bir madde oluşturan tüm varlıkların ilkelerini içeriyordu; karanlığın ışık, nemli halin kuru hal, sıcağın soğuk ile yan yana olması, bedenlerin tüm temel parça ve niteliklerinin tamamen karışmış olmasından kaynaklanmaktaydı. Ancak birbirini izleyen yüzyıllardan sonra bu madde daha yuvarlak bir hal alıp sonunda içinden ilkel maddenin çelişkili niteliklerinin karışımından oluşan, androjen bir maddenin çıktığı devasa bir yumurtanın şeklini almıştır ve en saf maddeden ilk ilke doğmuştur.

Devamında diğer parçaların ayrılmasıyla dört element meydana gelmiştir; ilk ikisiyle gökyüzü, diğer ikisiyle ise yeryüzü yaratılmıştı. Söz konusu ikili üretimden gök- ve yeryüzünün doğasına az çok katkıda bulunan diğerleri ortaya çıkmıştır. Bu, Orfeus’un gizemlerine inisiye olan kişilere öğrettiği harikulade kozmolojik bir düşünceydi, burada ezoterik ilkeleri tefsir eden Rahip kutsal mekanlarda sergilenen ilahi yumurtanın gizemlerini anlatmaktaydı. Dolayısıyla en ilkel düzeniyle doğa sırlarını öğrenen ve gizemlerine inisiye olan insanoğluna sunulmaktaydı. Bu bağlamda İskenderiyeli Klement ile inisiyasyonun gerçek bir fizyoloji olduğunu söyleyebiliriz.’

*

Orijinal Fransızca

***