Atina’daki Rüzgar Kulesi’ni Biliyor Musunuz?

Çeviri: Nalan Özkan Lecerf

Rüzgar Kulesi veya Andronikos Kyrrhestes’in Saati (Horologion) Atina’daki Roma Agorası’nda bulunan, mermerden yapılmış olan sekizgen biçiminde bir saat kulesidir. Saat veya kronometre olarak kullanılmış olup, dünyanın ilk meteoroloji istasyonu olarak düşünülmektedir. Resmi olmamakla birlikte bu abideye ayrıca Aerides (Yunanca: Αέρηδες) adı verilmiştir, anlamı Rüzgarlar’dır. Yapısı güneş saatlerinden, bir su saatinden ve bir rüzgar gülünden oluşmaktadır. Güya M.Ö. 50 yılında Cyrrhus’lu Andronicus tarafından inşa edilmiştir, ancak başka kaynaklara göre forumun diğer yapılarından önce, M.Ö. 2’inci yüz yılda kurulmuştur. 12 metre yüksekliğindeki yapı yaklaşık 8 metrelik bir çapa sahipti ve gelenekte rüzgâr yönünü gösteren rüzgar gülüne benzer Triton tarafından alt edilmiştir.

Aşağıdaki duvar süsüs sekiz rüzgar tanrısını betimlemektedir — Boreas (Kuzey), Kaikias (Kuzeydoğu), Eurus (Doğu), Apeliotes (Güneydoğu), Notus (Güney), Lips (Güneybatı), Zephyrus (Batı) ve Skiron (Kuzeybatı) — sekiz adet güneş saati vardır. İçerisinde Akropolis’ten gelen su tarafından harekete geçirilen bir su saati (clepsydra) vardı. Son zamanlardaki araştırmalar kulenin hatırı sayılır yüksekliğinin güneş saatlerini ve rüzgar gülünü Agora’da görünür bir yüksekliğe yerleştirme niyetinden kaynaklandığını göstermektedir. Bu şekilde yapı ilk saat kulelerinden biri olmuştur. 2014 yılının yazında Atina Eski Eserleri Koruma Dairesi yapıyı temizlemeye ve korumaya başladı, yenileme çalışmaları Ağustos 2016 ayında sona erdi.

*

Atina Rüzgar Kulesi’ndeki tasvirleriyle sekiz rüzgar tanrısı.

Skiron ölü küllerinin saklandığı kabı ters döndürdü, küller dökülebilir.

Boreas elinde kabuklu deniz hayvanı kabuğu tutuyor. Uzaklardan duyulabilir.

Kaikias doluyla dolu bir kalkan tutuyor.

Zephyrus pelerinin kıvrımlarında ilkbahar çiçekleri taşıyor.

Apeliotes, çiftçilerin arkadaşı, meyve ve tahıl taşıyor.

Lips muhtemelen seyahatine yardımcı olan bir geminin kıç tarafını tutuyor.

Notus bir vazodan su döküyor. Yağmur ve nem getiriyor.

Eurus ağır giysilerle ileriye bakıyor.

***